Zegarki nurkowe

Pierwsze w historii modele nurkowe służyły rzeczywiście jako fachowe urządzenia dla płetwonurków. Dziś ich zastosowanie wykracza jednak poza podwodny świat. Miłośnicy wybierają je ze względu na wysoką funkcjonalność, techniczny charakter i dużą trwałość niezależnie od warunków. Co jednak sprawia, że zegarek może być określany mianem nurkowego? Bardzo dokładne wytyczne na temat właściwości tego typu czasomierzy oferują dwie normy przemysłowe: ISO 6425 i DIN 8306. Zestaw kryteriów otwiera oczywiście warunek wodoszczelności, która musi być gwarantowana do głębokości 200 metrów (20 barów).

Aby zabezpieczyć zegarki przed dostawaniem się wody do wnętrza wyposaża się je w zakręcane koronki i dekle, a w przypadku chronografów również w zakręcane przyciski. W połączeniu z gumowymi uszczelkami elementy te gwarantują hermetyczność koperty.

W modelach nurkowych nierzadko odnaleźć można również wentyl helowy, który jest niezbędny do nurkowania saturacyjnego. Otwarcie wentylu powoduje uwolnienie atomów helu, co zmniejsza ryzyko uszkodzenia koperty.

Nieodłączny element pełnowartościowego zegarka nurkowego stanowi ponadto jednostronnie obrotowa luneta z różniącymi się wizualnie oznaczeniami co jedną i co pięć minut.

Pozwala na kontrolę czasu zanurzenia, a w związku z tym, że obraca się jedynie w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegarka, uniemożliwia jego przypadkowe wydłużenie.

Dalsze normy dotyczące bezpieczeństwa przewidują, że zegarek powinien pozostawać czytelny także w gorszych warunkach świetlnych. W tym celu indeksy i wskazówki są zazwyczaj pokryte masą świecącą. Dzięki temu nawet w ciemności będziesz mógł obserwować ruch wskazówek i sprawdzisz, czy zegarek dalej chodzi, czy może jednak przestał działać. Unormowany katalog właściwości modeli nurkowych zawiera ponadto liczne wskazania dotyczące odporności na wstrząsy, temperaturę oraz pola magnetyczne – łącznie około dwadzieścia różnych kryteriów.

W segmencie zegarków nurkowych panuje, mówiąc przewrotnie, klęska urodzaju. Prawie każdy producent ma do zaoferowania jakiś interesujący model.

Nie da się jednak powiedzieć, który z nich jest najlepszy. Jednym z najbardziej znanych jest na pewno Submariner marki Rolex. Czasomierz ten stanowi nie tylko symbol statusu, ale również świetną lokatę kapitału. Oferowany jest zarówno ze wskaźnikiem daty, jak i bez niego, w wersji ze stali szlachetnej, białego lub żółtego złota, a także w wydaniu dwukolorowym. W zależności od egzemplarza, na który się zdecydujesz, będziesz musiał się przygotować na wydatek rzędu 6000–25 000 euro. Ceny dobrze zachowanych modeli vintage'owych z lat 50. i 60. ubiegłego wieku mogą osiągać kwoty nawet 79 000 euro.

W kręgach fachowców i kolekcjonerów dużą renomą od lat cieszy się również zegarek Fifty Fathoms marki Blancpain.

Uważany jest on za pierwszy model nurkowy na świecie – był nie tylko wodoszczelny, ale też stworzony został specjalnie z myślą o płetwonurkach. Czasomierz oferowany jest w wielu różnych wydaniach. Zakup modelu trzywskazówkowego wykonanego ze stali będzie się wiązał z wydatkiem minimum 4000 euro. Za chronograf ze złotą kopertą zapłacisz natomiast około 23 000 euro.

Inne czołowe modele to słynna Omega Seamaster i równie popularny Breitling Superocean.

W obu przypadkach będziesz mógł wybrać pomiędzy wieloma wydaniami różniącymi się od siebie między innymi wielkością i cenami. Za model podstawowy zapłacisz około 1000 euro, a za wariant ze złota czy platyny około 30 000 euro.

Może dla niektórych będzie to zaskoczeniem, ale zegarki nurkowe produkowane są również poza Szwajcarią. Na uwagę zasługują przede wszystkim modele niemieckiej marki Sinn, a wśród nich czasomierze z kolekcji U. Wytwarza się je ze stali wykorzystywanej do produkcji łodzi podwodnych, a ich ceny utrzymują się w przedziale 1600–2900 euro. Zegarki są szczególnie popularne wśród profesjonalnych płetwonurków.

Do kategorii niedrogich zegarków nurkowych należą również modele japońskiej marki Seiko. Ich największy wybór odnaleźć można pośród kolekcji Prospex. Za niektóre zapłacisz mniej niż 500 euro, natomiast osoby zainteresowane posiadaniem wariantu wyposażonego w mechanizm Spring Drive będą się musiały przygotować na wydanie minimum 3000 euro.

Statusem kultowego cieszy się natomiast model Luminor włoskiej marki Panerei. Producent zajmuje się tworzeniem zegarków nurkowych już od lat 30. ubiegłego wieku. Nie sposób przejść obok nich obojętnie – wyposaża się je w koperty w kształcie poduszeczki i masywną osłonę koronki. Początkowo produkowane były wyłącznie na potrzeby włoskiej marynarki wojennej, z czasem dopuszczono je jednak do sprzedaży. Jedynym prawdziwym modelem nurkowych w ofercie Panerai jest Luminor Submersible – w odróżnieniu od pozostałych zegarków wyposażono go w obrotową lunetę. Aby stać się właścicielem tego Luminora będziesz musiał się przygotować na wydatek między 5000 a 6000 euro.

Ochrona przed wilgocią stanowi kluczowy element każdego zegarka nurkowego – niezależnie od typu zastosowanego w nim napędu. W czasomierzach mechanicznych na utratę płynności pracy i korozję narażone są przede wszystkim regulator chodu i łożyska. Modele kwarcowe w kontakcie z wodą tracą funkcjonalność ze względu na zniszczenie układów elektronicznych oraz zaburzenie poboru energii z baterii lub segmentu komórek słonecznych.

Aby uniknąć nieporozumień warto przyjrzeć się umieszczonym na tarczy informacjom dotyczącym wodoszczelności. Wartość ta oznacza, że czasomierz oprze się ciśnieniu jakie panuje na podanej głębokości. W przypadku wodoszczelności sięgającej 30 metrów są to tylko 3 bary. Oznacza to, że w rzeczywistości musisz być bardzo ostrożny – zegarek wytrzyma kontakt z pojedynczymi kroplami wody, maksymalnie będzie mógł być wystawiony na lekki deszcz. Nie wytrzyma natomiast ciśnienia wody spływającej z odkręconego kranu. Tylko prawdziwe zegarki nurkowe nadają się do uprawiania sportów wodnych – oprócz nurkowania także surfingu, żeglarstwa, raftingu czy narciarstwa wodnego.

Wodoszczelność zegarków nurkowych należy poddawać regularnej kontroli. Dotyczy to w szczególności zabytkowych modeli, których dekle mogą z czasem utracić szczelność. Nawet jeżeli większość płetwonurków korzysta dziś z naręcznych komputerów pomiarowych, używane na wypadek awarii zegarki mechaniczne muszą zawsze gwarantować najwyższą sprawność.

Trudno ustalić, który z historycznych modeli można uznać za pierwszy zegarek nurkowy. Już w 1926 roku firma Rolex opatentowała zakręcane i uszczelniane koronki oraz dekle. Rok później brytyjska pływaczka Mercedes Gleitze reklamowała model Rolex Oyster, który dysponował potwierdzoną wodoszczelnością na niewielkich głębokościach.

Pierwszym czasomierzem, który powstał specjalnie do zadań podwodnych, był model Omega Marine. Jego czworokątna koperta składała się z dwóch wsuwających się w siebie części. Konstrukcja tego rodzaju gwarantowała bardzo dobrą ochronę przed ciśnieniem wody. W 1937 roku zegarek Omega Marine otrzymał oficjalny certyfikat, który potwierdzał jego wodoodporność do głębokości aż 135 metrów.

W połowie XX wieku zegarki nurkowe gwarantowały już wodoszczelność do 200 metrów. W 1953 roku na rynku pojawiły dwa legendarne modele – Rolex Submariner i Blancpain Fifty Fathoms. Spierający się od lat fani i kolekcjonerzy wciąż nie ustalili, który z nich można uznać za pierwszy czasomierz dla nurków. Bez wątpienia oba urządzenia na lata ustaliły standard budowy i wyglądu zegarków nurkowych. W 1957 roku do grona pierwszych poważnych konkurentów Submarinera i Fifty Fathoms dołączyły modele Omega Seamaster 300 i Breitling Superocean.

Zapotrzebowanie na zegarki do nurkowania rosło przez lata wraz z koniecznością przeprowadzania coraz większej ilości prac podwodnych w przemyśle i energetyce. Osobną grupę klientów szwajcarskich manufaktur stanowiły siły zbrojne państw z wyspecjalizowanymi jednostkami piechoty morskiej. Przez lata na świecie rozwijało się również nurkowanie amatorskie, którego fani obecnie coraz chętniej zaopatrują się w popularne modele o bardziej sportowym charakterze. Wydaje się nawet, że dziś dla wielu osób wyrafinowany model nurkowy może uchodzić za niekonwencjonalny symbol statusu oraz ciekawą alternatywę dla eleganckich zegarków typu dress watch.