Jaeger-LeCoultre Atmos

Zegar stołowy Atmos to jeden z najciekawszych produktów w ofercie manufaktury Jaeger-LeCoultre. Spośród podobnych zegarów innych marek model Atmos wyróżnia dość niekonwencjonalna metoda pozyskiwania energii. Jego mechanizm nie wymaga nakręcania ani użycia baterii. Potrzebna do poruszania wskazówek moc jest uzyskiwana wyłącznie dzięki zmianom temperatury otoczenia. Wyrafinowany segment napędowy znajduje się w szklanej obudowie, która zapobiega przedostawaniu się kurzu. W celu zmniejszenia ilości potrzebnej energii zegary Atmos nie posiadają sekundników.

Ceny większości oferowanych egzemplarzy Atmos nie przekraczają kwoty 10 000 euro. Niektóre wydania są jednak znacznie droższe. Zegary z serii modeli wzorowanych na Atmosach z lat 30. ubiegłego wieku są oferowane za około 20 000 euro. Za najdroższe warianty można uznać wykonane z niebieskiego kryształu wydania z edycji specjalnej, która powstała wedle projektu australijskiego designera Marca Newsona. Każdy z tylko 28 egzemplarzy posiada numer referencyjny Q5165103 i kosztuje przynajmniej 100 000 euro.

Jedną z najczęściej spotykanych wersji Atmosa jest wydanie z pozłacanymi elementami z mosiądzu. Używane egzemplarze w dobrym stanie można nabyć już za około 2000 euro. Wariant Classique z numerem referencyjnym Q5101202 jest nieco droższy – aktualna cena tego szlachetnego zegara z rzymskimi cyframi na tarczy to około 5000 euro. Wydania Jaeger-LeCoultre Atmos Classique posiadają następujące wymiary: wysokość 22,5 cm, szerokość 20 cm, głębokość 15,5 cm. Obok pozłacanych wariantów w ofercie znajdują się również bardziej stonowane wersje z rodowanego mosiądzu w srebrnym kolorze.

Kosztujący około 4000 euro wariant Marina jest nieprzezroczysty i dysponuje licznymi zdobieniami w marynistycznym stylu. Stworzony na jego podstawie model limitowany China Aquarium jest oznaczony numerem referencyjnym 5806.

Nieliczne wydania Atmos na pozycji godziny szóstej posiadają funkcję wskazania fazy księżyca. Poza tym JLC nie wprowadza do Atmosów dodatkowych funkcji, ponieważ każda techniczna komplikacja werku oznacza większe zużycie energii. Średnia cena używanego egzemplarza z fazami księżyca wynosi 6500 euro.

Najbardziej rzucającym się w oczy elementem zegarów Atmos jest okrągłe wahadło, które obraca się raz na minutę oraz pełni funkcję balansu. Skąd układ wahadła czerpie potrzebną energię? Tajemnicę Atmosów stanowi napęd, który pozyskuje energię za sprawą zmian temperatury otoczenia . W tylnej części mechanizmu znajduje się elastyczny pojemnik przypominający miech harmonii lub akordeonu. Jego wnętrze jest wypełnione mieszanką chemiczną składającą się główne z chlorku etylu. Dzięki fizycznym właściwościom tego gazu pojemnik kurczy się lub rozszerza w reakcji na najmniejsze zmiany temperatury otoczenia. Pochodząca z tego procesu energia jest przenoszona do bębna sprężyny głównego mechanizmu. W temperaturze 27 stopni Celsjusza pojemnik osiąga maksymalne rozciągnięcie.

Nawet najmniejsze wahania temperatury są wykorzystywane do napędzania wskazówek w zegarach Atmos. Zmiana o tylko jeden stopień Celsjusza przekłada się na aż dwudniowy zapas energii. W teorii zegary Atmos mogłyby działać wiecznie. Zgodnie z praktycznymi zaleceniami producenta kontrolę werku należy jednak wykonywać co 15 lat.

Pierwszy projekt zegara Atmos został opracowany w 1928 roku przez szwajcarskiego inżyniera Jeana-Léona Reuttera (1899-1971). Krótko później odpowiednie patenty zostały odkupione przez manufakturę Jaeger-LeCoultre. Od 1945 roku szwajcarski producent oferuje zegary Atmos w niemal niezmienionej wersji. Od lat Atmos stanowi również oficjalny prezent Konfederacji Szwajcarskiej dla gości państwowej rangi. Wybór tak oryginalnego upominku nie dziwi – Szwajcaria od wieków chlubi się osiągnięciami na polu zegarmistrzowskiego rzemiosła.

Precyzja działania zegarów Atmos znacznie przewyższa normy opracowane dla chronometrów . Średni miesięczny błąd pomiaru to tylko około 60 sekund. Po dokładnej regulacji można go zredukować nawet do 30 sekund na miesiąc. Są to naprawdę zdumiewające wartości, biorąc pod uwagę fakt, że wahadło obrotowe pracuje niezwykle wolno – wykonuje tylko 120 obrotów na godzinę. Dla porównania, standardowy regulator chodu współczesnego mechanicznego zegarka naręcznego działa z częstotliwością 28 800 półobrotów na godzinę. Przewód, na którym wisi wahadło, jest produkowany ze specjalnego stopu o nazwie Elinvar. Jedną z zalet tej tej substancji jest zwiększona odporność na wahania temperatury – w przypadku tego zegara bardzo pożądana właściwość.

Do utrzymania miarowego chodu mechanizmy zegarów Atmos wymagają imponująco niskiego nakładu energii. Według deklaracji producenta 60 milionów zegarów Atmos wykorzystuje ilość energii potrzebnej żarówce o mocy 15 watów . Werk jest zbudowany ze stosunkowo niewielu części. Elementy te nie wymagają oliwienia. Konstrukcja werku w znacznej części eliminuje straty wywołane tarciem. Jedynym istotnym zagrożeniem dla działania zegarów Atmos mogą być cząsteczki kurzu osadzające się na pojedynczych segmentach. Właśnie z tego powodu przezroczysta obudowa jest dokładnie zamknięta i uszczelniona.