Zegarki vintage'owe

Niezależnie od tego, czy chodzi o meble, samochody, czy też zegarki – vintage jest obecnie w modzie. W ostatnich latach jego fanklub znacznie się zwiększył, zwłaszcza jeśli chodzi o branżę zegarkową. Wiele spośród modeli vintage'owych nie jest już produkowanych, co oznacza, że są niezwykle rzadkie. Ich design może się obecnie wydawać bardziej "egzotyczny", odpowiadają jednak modzie jaka panowała w momencie ich wypuszczenia na rynek. Zegarki spodobają się przede wszystkim fanom szczególnych okresów w historii, jak na przykład lat 60. czy 70. ubiegłego wieku

Każde wgniecenie koperty, każda bruzda czy szrama opowiada pewną historię. Niektóre z zegarków należały do sławnych osobistości, aktorów, polityków lub sportowców. Nierzadko odzwierciedla się to w samych cenach. Dla przykładu, pochodząca ze zbiorów Paula Newmana Daytona jest najdroższym zegarkiem na świecie.

Masowo produkowane modele vintage'owe, jak na przykład Junghans Trilastic, są dzisiaj stosunkowo tanie. Niektóre egzemplarze oferowane są za mniej niż 100 euro. Odrobinę bardziej popularnymi modelami były Omega Speedmaster Professional o numerze referencyjnym 145.022. Produkowano je od 1968 roku do początku lat 80. Dzisiaj trzeba za nie zapłacić około 5000 euro, co jak na vintage'owego Speedmastera nie jest zawrotną kwotą.

Modele vintage'owe od lat cieszą rosnącą popularnością. Miłośnicy zegarków z całego świata zajmują się poszukiwaniem rzadkich, wieloletnich czasomierzy. Powstaje jednak pytanie, ile lat musi mieć zegarek, aby móc o nim powiedzieć, że jest to egzemplarz vintage? Niestety nie zostało to nigdy zdefiniowane.

Najważniejsze kryterium stanowi tu niezaprzeczalnie wiek. Znawca rynku kolekcjonerskiego Robert-Jan Broer z portalu Fratellowatches proponuje, żeby mianem „vintage'owych” określać modele powstałe przed rokiem 1990. Zwraca jednak uwagę, że każdy może sam zdecydować, czy dany zegarek jest dla niego vintage'owy czy nie.

Z reguły przyjmuje się, że czasomierz powinien mieć co najmniej trzydzieści lat.

Jednym z najpopularniejszych modeli marki Omega jest Speedmaster Professional. Pomimo tego, że manufaktura z Biel w dalszym ciągu oferuje prawie niezmienioną wersję tego "Moonwatcha", jego vintage'owe modele są wręcz rozchwytywane. Szczególnie pożądane są pierwsze egzemplarze Speedmaster Professional o numerach referencyjnych 105.012 i 145.012 . Wydania te znalazły się na wyposażeniu misji Apollo 11. Buzz Aldrin – drugi człowiek na księżycu – miał na sobie egzemplarz o numerze referencyjnym 105.012. Obecnie zakup tego wydania będzie się wiązał z wydatkiem rzędu 11 300 euro. Za wariant 145.012 zapłacisz natomiast około 7900 euro.

Model Speedmaster, podobnie jak Seamaster 300 i Railmaster, zaprezentowany został w roku 1957. Jego pierwsze wydanie oznaczono numerem referencyjnym CK2915. Nie był to jednak zegarek, który obecnie określa się mianem "Moonwatcha". Przez to, że Speedmaster CK2915 jest tak rzadki, jego ceny bywają astronomiczne. Jeden z egzemplarzy z 1958 roku zlicytowany został na aukcji za 275 508 dolarów, stając się najdroższym Speedmasterem w historii. Następcą CK2915 był model oznaczony numerem CK2998. Jego design jest już nieco bardziej zbliżony do "Moonwatcha". Jego zakup będzie się wiązał z wydatkiem rzędu 25 000 euro.

Jeszcze inną gratkę dla kolekcjonerów stanowią modele z kolekcji wstrzymanych lub już całkowicie nieprodukowanych. Prym w tej kategorii wiedzie wytwarzany przez firmę Heuer zegarek Autavia, który w latach 70. był jednym z ulubionych chronografów kierowców wyścigowych. Dziś koszt jego zakupu na rynku kolekcjonerskim to ponad 11 000 euro. Popularności modeli Autavia nie zaszkodziło nawet przemianowanie marki na TAG Heuer. Nowe egzemplarze wyposażone w kaliber manufakturowy z naciągiem automatycznym kosztują około 3500 euro.

Jednym z najbardziej znanych zegarków lotniczych na świecie jest Breitling Navitimer. Chronograf wyposażono w suwak logarytmiczny umożliwiający dokonywanie rożnych obliczeń, takich jak określanie ilości spalanego paliwa czy średniej prędkości wznoszenia i opadania. Starsze Navitimery z lat 50. ubiegłego wieku rozpoznać można po numerze referencyjnym 806. Montowano w nich kalibry z naciągiem manualnym i funkcją chronografu, takie jak Venus 178 czy Valjoux 72. Najrzadsze są warianty wyposażone w mechanizm Valjoux. Ceny modeli 806 wahają się obecnie od 3000 do 10 000 euro.

Interesujące okazy kolekcjonerskie stanowią również pierwsze Navitimery z naciągiem automatycznym. Napędza je kaliber 11 – jeden z pierwszych automatycznych chronografów na świecie. Umieszczona po lewej stronie koronka oraz okrągła koperta to najbardziej charakterystyczne cechy modelu Breitling Navitimer Chrono-Matic . Egzemplarze z lat 70. kosztują w tej chwili około 2000 euro. Za bardzo dobrze zachowany złoty wariant zapłacisz natomiast około 10 000 euro.

Bardzo często za zakupem vintage'owego zegarka przemawia cena. Świetny przykład stanowi tu kolekcja Omega Seamaster, która znajduje się na rynku już od 1948 roku. Ceny nowych Seamasterów z kalibrem mechanicznym utrzymują się w przedziale 3000–5000 euro. Pośród starszych wariantów odnajdziesz zarówno dobrze jak i bardzo dobrze zachowane modele automatyczne i manualne w cenach od 500 do 1000 euro. Za porównywalną kwotę otrzymasz również zegarek vintage'owy jednej z najlepszych szwajcarskich marek. Pamiętaj, że 50-letnia Omega, Rolex czy Breitling równie dobrze podkreślą Twój status miłośnika zegarków, co zupełnie nowy egzemplarz. Nie można jednak zapomnieć, że nie zawsze aktualne wydanie bywa droższe od starszego modelu.

Wiele spośród zegarków vintage'owych jest dzisiaj tak rzadkich, że ich ceny okazują się astronomiczne. Najbardziej znanym przykładem jest Paul Newman Daytona marki Rolex. W momencie zaprezentowania w latach 60. ubiegłego wieku chronograf nie cieszył się zbytnią popularnością. Skutkiem tego było zmniejszenie jego nakładu. Obecnie zegarek jest bardzo trudno dostępny. Paul Newman Daytona jest ponadto jednym z najpopularniejszych modeli vintage'owych na świecie. Egzemplarz należący do kierowcy i aktora Paula Newmana został w 2017 roku zlicytowany za rekordową kwotę 15,3 milionów euro. Jest to tym samym najdroższy zegarek świata. Aby stać się właścicielem Daytony typu Paul Newman, która nie należała do aktora, będziesz musiał wydać około 100 000 euro.

Do grona najbardziej pożądanych modeli kolekcjonerskich nalezą ponadto vintage'owe Submarinery. Rekordowe ceny osiągają przede wszystkim egzemplarze z lat 50. Warianty o numerze referencyjnym 6204 kosztują około 80 000 euro, około 40 000 euro zapłacisz natomiast za zegarki oznaczone numerem 6205. Równie popularne są modele określane mianem „Red Sub“. Aby stać się właścicielem jednego z nich będziesz musiał wydać około 13 000 euro. Egzemplarze zachowane w bardzo dobrym stanie mogą osiągać kwoty rzędu 30 000 euro. Jak widać vintage'owe Rolexy świetnie nadają się jako inwestycja.

Nabywanie zegarka vintage'owego nierzadko przypomina zakup zabytkowego auta. Na rynku kolekcjonerskim istnieje jednak również grupa zbieraczy, którzy działają podobnie do miłośników znaczków pocztowych. Mają nadzwyczaj szczegółową wiedzę techniczną oraz polują na rzadkie egzemplarze z mniej popularnych kolekcji. Co więcej, wybierane przez nich czasomierze są często bardzo pożądane, ponieważ wyróżniają się specyficznym wzornictwem lub nietypowymi wadami produkcyjnymi.

Świetny przykład stanowi w tym względzie model Rolex Explorer II. Jego oznaczone numerem referencyjnym 1655 wydanie z lat 70. ubiegłego wieku posiadało dodatkową pomarańczową wskazówkę 24-godzinną, która z czasem blakła pod wpływem światła słonecznego. Okazało się, że z czasem wada ta wcale nie zredukowała, ale wręcz zwiększyła popularność Explorerów II. Obecnie za wariant o numerze referencyjnym 1655 zapłacisz pięciocyfrową kwotę, co oznacza, że są znacznie droższe w porównaniu z nowymi egzemplarzami. Legendę modelu Explorer II dodatkowo napędzał fakt, że do grona jego użytkowników rzekomo należał znany hollywoodzki aktor Steve McQueen.

Istotną zaletą posiadania dobrze zachowanych zegarków vintage'owych może być również to, że stanowią one świetną formę lokowania kapitału, gdyż ich wartość przez lata pozostaje zazwyczaj dość stabilna. Co więcej, splot szczęśliwych okoliczności może sprawić, że ich notowania znacznie wzrosną, czego dowodzą rosnące ceny zabytkowych czasomierzy ze złota, które jako surowiec podrożało w ostatnich dekadach ponad trzykrotnie. Motorem wzrostu cen może być także powiązanie danego modelu z konkretnym wydarzeniem historycznym (jak bywa w przypadku zegarków lotniczych z okresu drugiej wojny światowej) lub ze znanym użytkownikiem (dla modeli noszonych przez polityków czy aktorów).

Jedną z ulubionych rozrywek poszukiwaczy modeli vintage stanowi żmudne przeglądanie niezliczonych ofert oraz zagłębianie się w szczegółowe historie poszczególnych modeli. Ostateczna decyzja o zakupie jest również poprzedzona wielogodzinnymi rozważaniami na temat zaproponowanej przez sprzedawcę ceny. Na szczęście mechanizmy na zegarkowym rynku kolekcjonerskim nie odbiegają od zasady zdrowego rozsądku, wedle której znacznie wygórowane lub podejrzanie nisko wycenione oferty należy traktować z dużą ostrożnością. Najlepszą metodą na sprawdzenie średniej ceny danego modelu jest porównanie ofert na Chrono24. Poza tym ceny modeli vintage zawsze warto zestawić z wartością nowych modeli. Dla przykładu, starszy model Omega Seamaster za kilkaset euro nie powinien wzbudzać wątpliwości potencjalnego kupca. Jeżeli jednak w podobnej cenie natrafimy na zegarek Rolex Submariner, należy być ostrożnym.

Fachowe porady na temat wyceny zegarków vintage'owych często znajdują się na branżowych stronach internetowych oraz w profesjonalnych magazynach zegarkowych. Szczegółowe pytania związane z pochodzeniem oraz specyfikacją techniczną konkretnych modeli można również zadawać użytkownikom licznych forów internetowych o tematyce zegarkowej

Warto wiedzieć, że w świecie kolekcjonerów bardzo ważny jest tak zwany stan oryginalny egzemplarza. Często okazuje się, że modele, które wyglądają na lekko wysłużone lub nawet sfatygowane, są ostatecznie bardziej wartościowe w porównaniu z wydaniami w rzekomo nieskazitelnym stanie. Czar vintage'owych czasomierzy tkwi bowiem w wierności względem pierwotnego wzornictwa. Każda zmiana wskazówek, koronki, cyferblatu czy logo może wywołać podejrzenia, że zegarek był poddawany niepożądanym poprawkom kosmetycznym.

Wartość egzemplarza vintage'owego może wzrosnąć, jeżeli sprzedawca oferuje go w pakiecie z oryginalnym opakowaniem oraz dokumentacją. Zarówno pudełko, w którym pierwszy kupiec otrzymał swój nabytek, jak i papiery poświadczające autentyczność wykonania stanowią dla nowego właściciela dodatkową gwarancję, że z zegarkiem jest wszystko w porządku. Nie znaczy to oczywiście, że zegarków bez pudełka i dokumentów należy unikać. Niektórzy właściciele zwyczajnie nie dbają o ich przechowywanie. Ostatecznie są one przecież tylko elementami towarzyszącymi urządzeniu, którego najważniejszymi właściwościami powinny być nieskazitelna jakość oraz sprawność techniczna.

Jeżeli brakuje Ci czasu i motywacji, żeby przed zakupem zegarka dokładnie zapoznać się z problematyką modeli vintage'owych, skup się raczej na ofertach profesjonalnych sprzedawców. Zawodowcy na rynku kolekcjonerskim są najbardziej doświadczeni i wiarygodni, proponują sprawdzone technicznie egzemplarze oraz często zapewniają kilkumiesięczną gwarancję.

Czasami zegarki zabytkowe są sprzedawane bez uprzedniej inspekcji technicznej. Najczęściej dotyczy to ofert prywatnych. Jeżeli zdecydujesz się na zakup od osoby prywatnej, musisz być przygotowany na ewentualne naprawy lub regulację mechanizmu, co w przypadku bardziej luksusowych marek może kosztować nawet kilkaset złotych. Konserwacja jest szczególnie istotna w zabytkowych modelach nurkowych, których wodoodporność może się przez lata znacznie obniżyć.

Fani zegarków vintage'owych cenią sobie znacznie większy wybór w obrębie modeli tej samej marki. Kupując zabytkowy czasomierz nie jesteśmy skazani na aktualne kolekcje, ale możemy dowolnie przebierać wśród niezliczonych wariantów zmieniających się przez lata kolekcji.

Vintage wydaje się zatem idealną propozycją dla tych, którzy z jednej strony lubią oddawać się nostalgii, a z drugiej strony chętnie otaczają się autentykami opierającymi się nieubłaganemu przemijaniu. Warto w tym miejscu wspomnieć, że fani zegarkowego stylu vintage są bardzo często zawziętymi przeciwnikami kategorii „ retro”. Przedmioty „retro” są przecież nowe i jedynie nawiązują swoim stylem do dawnych trendów. Prawdziwą patynę gwarantują wyłącznie modele vintage.

Zakup przedmiotu vintage jest często jedynym sposobem, żeby najlepiej dopasować wybrany produkt do własnych potrzeb. Za dobry przykład może w tym względzie posłużyć model Rolex Explorer. Od 2010 roku jest bowiem produkowany wyłącznie w rozmiarze 43 mm. Dla fanów Explorerów o bardziej filigranowych nadgarstkach warianty z taką średnicą są zazwyczaj zbyt masywne, przez co najlepszym rozwiązaniem jest dla nich zakup jednego ze starszych modeli o średnicy 36 mm. W ofercie firmy Rolex figurowały one pod numerami 114270, 6610, 1016 i 14270.

Przykład Explorera pokazuje, że zakup modeli vintage'owych często wiąże się z operowaniem skomplikowanymi numerami referencyjnymi. Numery te pomagają producentom utrzymać porządek w ramach zmieniającego się przez lata repertuaru dostępnych wariantów. Nierzadko zawarte są w nich również informacje na temat najważniejszych cech technicznych danego wydania.